دستور شیرینی چرخی قزوین با روش خانگی

شیرینی چرخی یکی از شیرینی های معروف ایرانی است که اصالت آن به شهر قزوین بازمی‌گردد. معمولا از این شیرینی پرطرفدار برای پذیرایی از مهمانان و مراسمی مثل جشن نوروز استفاده می‌کنند. نان چرخی با استفاده از موادی مانند آرد سفید، آرد برنج، ماست، روغن جامد، زرده تخم‌مرغ و پودر قند تهیه می‌شود.

طرز تهیه نان چرخی راحت است و در خانه می‌توانید آن را درست کنید. تنها نکته مهم در تهیه این شیرینی، نحوه فرم دادن به خمیر است. برای شکل دادن به خمیر نان چرخی از ابزار مخصوصی استفاده می‌کنند که باعث ایجاد طرح خاص آن می‌شود. اگر می‌خواهید فوت‌وفن درست کردن شیرینی چرخی را یاد بگیرید، با ادامه مطلب همراه باشید.

شیرینی چرخی چیست و چرا به آن نان چرخی هم می‌گویند؟

نان چرخی، یک شیرینی سنتی ایرانی است که بافت تردی دارد و با هل، زعفران و گلاب طعم‌دار می‌شود. این شیرینی را در شهرهایی مانند قزوین، یزد و کرمان تهیه می‌کنند. البته، با توجه به اصالت آن بیشتر به نام نان چرخی قزوین شناخته می‌شود.

علت نامگذاری این شیرینی، نحوه آماده‌سازی و شکل دادن به خمیر است. برای فرم دادن به خمیر شیرینی از دستگاه شیرینی‌پزی مخصوصی به نام چرخ‌کن قنادی استفاده می‌کنند. این دستگاه عملکردی مشابه چرخ‌گوشت دارد و ماسوره‌های متنوعی روی آن نصب می‌شوند. ماسوره شیرینی چرخی خمیرها را به شکل نواری باریک و دندانه‌دار فرم می‌دهد.

طرز تهیه شیرینی چرخی قزوین به روش اصیل و سنتی

دستور نان چرخی تقریبا مشابه سایر شیرینی‌های خشک و سنتی است. برای تهیه این شیرینی باید ابتدا روغن جامد و پودر قند را هم بزنید. پس از افزودن زرده تخم‌مرغ، ماست، مواد طعم‌دهنده و مواد خشک می‌توانید خمیر را آماده کنید. در ادامه مواد اولیه و طرز تهیه شیرینی چرخی قزوین را مرحله‌به‌مرحله مرور می‌کنیم:

مواد لازم برای تهیه شیرینی چرخی قزوینی

برای تهیه شیرینی چرخی به مقدار مساوی آرد سفید (قنادی) و آرد برنج نیاز دارید. استفاده از روغن جامد یا کره برای رسیدن به بافت ترد و لطیف شیرینی ضروری است. با افزودن ماست به ترکیب، رطوبت خمیر شیرینی تامین می‌شود. موادی مانند هل، گلاب و زعفران را به دلخواه خود می‌توانید برای طعم دادن به شیرینی استفاده کنید. برای آشنایی با مواد لازم برای شیرینی چرخی قزوین و مقدار دقیق آن‌ها جدول زیر را مطالعه کنید:

دستور گام‌به‌گام تهیه شیرینی چرخی خانگی

حالا که با مواد اولیه آشنا شدید، بیایید دستور نان چرخی را با هم مرور کنیم. دستور پخت نان چرخی ساده شامل 6 مرحله است. با دنبال کردن این مراحل به‌راحتی می‌توانید یک شیرینی باکیفیت در خانه بپزید. در ادامه مراحل طرز تهیه نان چرخی از آماده کردن مواد اولیه تا فرم دادن به خمیر و پخت نهایی شیرینی در فر را آموزش می‌دهیم:

مرحله اول: آماده‌سازی مواد اولیه شیرینی چرخی

ابتدا زرده و سفیده تخم‌مرغ را جدا کنید. زرده تخم‌مرغ و ماست را کنار بگذارید تا به دمای محیط برسند. در یک کاسه بزرگ، آرد برنج و آرد قنادی را با هم مخلوط کرده و دو مرتبه الک کنید. برای دم کردن زعفران مقداری آب جوش روی آن بریزید و روی درب کتری قرار دهید تا غلیظ شود.

مرحله دوم: ترکیب کردن پودر قند، روغن جامد و زرده تخم‌مرغ

در مرحله دوم از دستور تهیه شیرینی چرخی باید پودر قند الک شده، پودر هل (اختیاری) و روغن جامد را با هم مخلوط کنید. مواد را در یک کاسه جداگانه بریزید و با دور متوسط همزن برقی به‌مدت 5 دقیقه هم بزنید. ترکیب حاصل باید حجیم، کرم‌رنگ و یکدست باشد.

مرحله سوم: اضافه کردن زرده تخم‌مرغ و ماست

زرده تخم‌مرغ را همراه گلاب و زعفران دم‌کرده داخل مواد بریزید. ترکیب را برای یک دقیقه دیگر با دور کند همزن بزنید. در ادامه ماست و بیکینگ‌پودر را به ترکیب اضافه کنید. مجددا با استفاده از همزن مواد را برای 1 دقیقه هم بزنید تا به‌خوبی ترکیب شوند.

مرحله چهارم: افزودن مخلوط آرد و تهیه خمیر

در این مرحله برای تهیه خمیر شیرینی نان چرخی، مخلوط آرد را طی سه الی چهار مرحله به مواد اضافه کنید. مواد را با استفاده از همزن دستی یا لیسک (کاردک سیلیکونی) به‌صورت دورانی (در یک جهت) هم بزنید. هم زدن را به‌آرامی ادامه دهید تا آرد با سایر مواد ترکیب شود. خمیر به دست آمده نرم و کرمی است. برای استراحت خمیر، آن را داخل کیسه فریزر قرار دهید و بگذارید 5 الی 6 ساعت در یخچال بماند.

مرحله پنجم: فرم دادن به خمیر

فرم دادن به خمیر مهم‌ترین مرحله تهیه شیرینی چرخی است. به‌طور سنتی باید از دستگاه چرخ‌کن قنادی برای شکل دادن به خمیر استفاده کنید. اگر دستگاه چرخ‌کن و ماسوره مخصوص نان چرخی قزوینی ندارید، مطابق دستور زیر خمیر خود را فرم دهید:

• پس از استراحت کافی، خمیر را از یخچال خارج کنید.
• خمیر را با استفاده از وردنه با ضخامت حدود 5 میلی‌متر روی سطح کار پهن کنید.
• با استفاده از کاتر یا قالب شیرینی چرخی، روی خمیر را طرح بزنید.

مرحله ششم: پخت شیرینی در فر

حدود 15 الی 20 دقیقه قبل از پخت شیرینی، فر را با دمای 160 درجه سانتی‌گراد روشن کنید تا گرم شود. در این فاصله داخل سینی فر را چرب کنید یا کاغذ روغنی قرار دهید. شیرینی‌ها را با فاصله مناسب داخل سینی فر بچینید و برای 12 الی 15 دقیقه درون فر قرار دهید. پس از 12 دقیقه حتما به شیرینی‌ها سر بزنید و در صورت پخت فر را خاموش کنید. در پایان می‌توانید روی شیرینی چرخی را با تخم خرفه، پودر پسته و نارگیل تزیین کنید.

طرز تهیه نان چرخی بدون فر

 اگر فر ندارید، با استفاده از یک قابلمه بزرگ می‌توانید شیرینی نان چرخی خانگی بپزید. ابتدا کف قابلمه را کاغذ روغنی قرار دهید و شیرینی‌ها را روی آن بچینید. درب قابلمه را بگذارید. شعله گاز را با حرارت کم روشن کرده و روی آن شعله‌پخش‌کن قرار دهید. حالا قابلمه را روی شعله‌پخش‌کن گذاشته و اجازه دهید برای 20 الی 40 دقیقه بماند. اواسط پخت حتما به نان چرخی خود سر بزنید تا نسوزد.

نکات مهم برای خوش‌طعم شدن شیرینی نان چرخی

تا اینجا طرز پخت شیرینی نان چرخی را به‌طور کامل یاد گرفتید. با این حال، پخت شیرینی چرخی مانند سایر شیرینی‌های سنتی فوت‌وفن خاصی دارد. اگر می‌خواهید شیرینی شما طعم و بافت عالی داشته باشد، به نکات زیر توجه کنید:

• برای پخت نان چرخی ساده از مواد اولیه مرغوب و باکیفیت استفاده کنید.
• پس از اضافه کردن آرد، خمیر را زیاد هم نزنید تا سفت نشود. برای ترکیب کردن مواد می‌توانید خمیر را با نوک انگشتان ورز بدهید. موقع ورز دادن نباید از کف دست خود استفاده کنید.
• سینی را در طبقه وسط فر قرار دهید تا به‌طور یکدست بپزد و زیر شیرینی‌ها نسوزد.
• پس از پخت شیرینی چرخی، سینی را بلافاصله از فر خارج نکنید. بگذارید شیرینی‌ها برای 10 دقیقه در فر خاموش بمانند و استراحت کنند.
• برای خوش‌طعم شدن شیرینی می‌توانید به ترکیب مواد پودر کاکائو اضافه کنید.
• به زمان پخت توجه داشته باشید و نگذارید شیرینی‌ها بیش از حد بپزند؛ چون روی شیرینی چرخی نباید خیلی تغییر رنگ بدهد.

بهترین زمان و شرایط نگهداری شیرینی چرخی خانگی

شیرینی چرخی قزوین به‌دلیل رطوبت کم ماندگاری خیلی خوبی دارد. شما می‌توانید شیرینی نان چرخی خانگی را به‌مدت یک الی دو هفته در دمای اتاق نگهداری کنید. البته، نحوه نگهداری از شیرینی چرخی بسیار مهم است. برای نگهداری شیرینی حتما از ظرف درب‌دار استفاده کنید و آن را در جای خشک و خنک قرار دهید. اگر شیرینی در معرض هوا قرار بگیرد، بافت خود را از دست می‌دهد و ممکن است خراب شود. برای ماندگاری بیشتر پیشنهاد می‌کنیم ظرف شیرینی را در یخچال بگذارید.

آیا شیرینی چرخی انتخاب مناسبی برای مهمانی‌هاست؟

شیرینی چرخی یک شیرینی اصیل، خوشمزه و پرطرفدار است که جلوه مجلسی دارد؛ به همین خاطر، این شیرینی را می‌توانید برای مجالس، مهمانی‌ها و عید نوروز استفاده کنید. پیشنهاد می‌کنیم این دستور پخت آسان و کاربردی را امتحان کرده و نتیجه کار را با ما به اشتراک بگذارید.

اگر به دنبال آموزش شیرینی‌پزی حرفه‌ای زیر نظر اساتید مجرب و قنادهای بین‌المللی هستید، در دوره‌های کی دخت ثبت نام کنید. با شرکت در دوره‌های آنلاین یا حضوری می‌توانید تکنیک‌های شیرینی‌پزی را از مبتدی تا پیشرفته یاد بگیرید. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره دوره‌ها و مشاوره تخصصی با اساتید مجموعه همین حالا تلفن خود را بردارید و با ما تماس بگیرید.

سوالات متداول

1. برای درست کردن شیرینی چرخی کاکائویی چقدر آرد و پودر کاکائو باید استفاده کنیم؟

برای تهیه شیرینی چرخی کاکائویی یک الی دو قاشق غذاخوری از مقدار آرد را کم کرده و به جای آن پودر کاکائو بریزید.

2. چرا خمیر نان چرخی قزوین روغن می‌اندازد؟

اگر خمیر را بیش از حد هم بزنید یا با کف دست زیاد ورز بدهید، روغن می‌اندازد.

3. آیا در دستور نان چرخی به جای ماست می‌توانم از شیر استفاده کنم؟

بله، به جای ماست می‌توانید در دستور این شیرینی از شیر استفاده کنید. فقط توجه داشته باشید که ماست رطوبت بیشتری دارد و بافت شیرینی را لطیف‌تر می‌کند.